Nominal döviz kuru, bir ülkenin yerel para biriminin (genellikle ulusal para birimi) başka bir ülkenin para birimi karşısındaki değerini ifade eder. Nominal döviz kuru, para birimlerinin piyasa arz ve talebine göre belirlenir.
Nominal döviz kuru, genellikle döviz piyasalarında arz ve talep koşullarına göre belirlenen serbest piyasa kurunu ifade eder. Bu kur, döviz piyasalarında alıcıların ve satıcıların buluştuğu noktada oluşan anlık kur değeridir. Nominal döviz kuru, ekonomik faktörler, merkez bankası müdahaleleri, siyasi olaylar ve diğer etmenlerden dolayı sürekli olarak dalgalanabilir.
Nominal döviz kurunun yanı sıra, reel döviz kuru da önemlidir. Reel döviz kuru, bir ülkenin yerel para biriminin, diğer ülkenin para birimi karşısındaki değerini fiyat düzeyi ve enflasyon faktörlerini dikkate alarak ayarlar. Reel döviz kuru, bir ülkenin dış ticaret rekabetçiliğini ve dövizle ilgili maliyetlerini etkileyebilir.
Nominal döviz kuru, döviz piyasalarında arz ve talep koşullarına bağlı olarak oluşur. Aşağıda, nominal döviz kurunun oluşumunu etkileyen ana faktörleri bulabilirsiniz:
1- Arz ve Talep: Döviz kurunun en önemli belirleyicisi arz ve talep faktörleridir. Bir ülkenin yerel para birimine olan talep, o para biriminin değerini artırırken, dış para birimine olan talep azaldıkça değeri düşer. Döviz arzı ve talebi, ticaret dengesi, yatırım akımları, turizm, faiz oranları, siyasi faktörler gibi birçok etkenden etkilenebilir.
2- Faiz Oranları: Faiz oranları, döviz kurlarını etkileyen önemli bir faktördür. Yüksek faiz oranları, yabancı yatırımcıların ilgisini çekebilir ve yerel para birimine olan talebi artırabilir, dolayısıyla yerel para biriminin değerini yükseltebilir. Tersine, düşük faiz oranları yerel para birimine olan talebi azaltabilir ve değerini düşürebilir.
3- Ekonomik Durum: Bir ülkenin ekonomik durumu, döviz kurlarını etkileyebilir. Güçlü bir ekonomik büyüme, dış ticaret dengesi, enflasyon oranı ve diğer ekonomik göstergeler, bir ülkenin yerel para biriminin değerini etkileyebilir. İyi bir ekonomik performans, yabancı yatırımcıların güvenini artırabilir ve yerel para biriminin değerini yükseltebilir.
4- Merkez Bankası Müdahaleleri: Merkez bankaları, döviz piyasalarında müdahale ederek döviz kurlarını etkileyebilir. Bir merkez bankası, yerel para birimini değerlendirmek veya zayıflatmak için döviz alımı veya satımı yapabilir. Bu tür müdahaleler, döviz kurunun kısa vadeli dalgalanmalarını etkileyebilir, ancak uzun vadeli etkileri sınırlı olabilir.
5- Siyasi Faktörler: Siyasi istikrarsızlık, siyasi çatışmalar, seçimler veya diğer siyasi faktörler, döviz kurlarını etkileyebilir. Yatırımcılar, siyasi belirsizlik durumunda genellikle güvenli limanlara yönelirler ve bu da yerel para biriminin değerini etkileyebilir.
Yukarıdaki faktörler nominal döviz kuru oluşumunu etkileyen bazı temel etkenlerdir. Ancak, döviz piyasaları karmaşık ve çok sayıda değişken içeren bir yapıya sahiptir, bu nedenle döviz kurlarının belirlenmesi çok çeşitli faktörlerin kombinasyonundan etkilenir.
Örnek olarak, ABD Doları (USD) ve Euro (EUR) arasındaki nominal döviz kuru 1 USD = 0.85 EUR olarak varsayalım.
Bu durumda, bir Amerikan şirketi tarafından Euro bölgesine ihraç edilen bir ürünün fiyatlandırmasını düşünelim:
İhracatçı, ürününün maliyetini ve kar marjını hesapladıktan sonra, birim başına 100 USD kar elde etmek istiyor. Nominal döviz kuruna göre, 1 USD = 0.85 EUR olduğu için, 100 USD’nin Euro karşılığı 85 EUR olur.
Bu durumda, ihracatçı ürününü Euro bölgesine satmak için birim başına 85 EUR fiyat belirleyebilir.
Ancak, döviz kurları piyasada sürekli dalgalanır, bu nedenle gerçek fiyatlandırma sürecinde güncel döviz kuru ve piyasa koşulları da dikkate alınmalıdır. Bu sadece bir örnek fiyatlandırma ve gerçek bir döviz kuruyla birlikte değişebilir.